In mijn boekenkast staat veel Japanse literatuur waar ik met veel plezier over geschreven heb op deze site en waar ik nog veel meer over zou kunnen schrijven. In dit bericht beperk ik mij tot het uitleggen van de reden waarom ik mij aangetrokken voel tot deze boeken en betrek daarbij de algemene visie op kunst in het hedendaagse Japan.
Ik lees graag de boeken van Yasunari Kawabata, Junichiro Tanazaki en Yukio Mishima (de Grote Drie) en andere auteurs als Su Tong en Chiung Yau, om maar eens wat tongbrekers te noemen.
Vrijwel allemaal schrijven ze over het roemrijke, vooroorlogse Japanse verleden in een sobere prozastijl die authentiek is en in geen enkel opzicht lijkt op de oppervlakkige, bekrompen visie op Japan die we voorgeschoteld krijgen in bijvoorbeeld Arthur Golden's Dagboek van een Geisha (over de bordkartonnen Disney-verfilming maar te zwijgen).
Mono No Aware is de onvertaalbare Japanse uitdrukking die voorop staat in de thematiek van deze boeken.
Aware is het Japanse woord voor 'gevoeligheid' of 'triestheid'. Mono betekent 'de dingen'.
Daarom kun je mono no aware het beste omschrijven als 'het gevoel dat je krijgt als je je realiseert dat aan alle mooie dingen een einde komt'.
Japanners zijn trots op hun verleden. Een verleden dat bol staat van legendes en mythen, rituelen en verplichtingen, kunst en authenticiteit. Maar rond het begin van de twintigste eeuw en zeker na de start van de Tweede Wereldoorlog verdween het oude Japan om plaats te maken voor de verwesterde metropool die het vandaag de dag is.
Het is al honderden jaren een Japans familieritueel om gezamenlijk de kersenbloesems te bekijken. Want een kersenbloesem is het natuurlijk hoogtepunt van mono no aware; een bloesem die al verwelkt en uitvalt nog voor deze geheel tot bloei is gekomen.
De boeken van de genoemde schrijvers zijn alle doortrokken van de hierboven beschreven triestheid. Maar wel een mooie triestheid, als de verzoenende glimlach van iemand van wie je houdt met wie je net ruzie hebt gehad of de verzorgende handen die je voelde nadat je als klungelig kind hard op de grond gevallen was.
Nobelprijs winnaar Kawabata (73 jaar - waarschijnlijke zelfmoord door vergassing)
Tanizaki (79 jaar - hartaanval)
Mishima (45 jaar - traditionele, rituele zelfmoord)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten